#1 Słów kilka o świętach: Diwali, czyli Święto Świateł

Jest w ciągu roku jeden taki dzień, a dokładniej mówiąc kilka, kiedy domy Hindusów rozjaśniają się za sprawą kolorowych światełek, lampek i innych świetlnych ozdób. Mowa tu oczywiście o Diwali, czyli Święcie (Festiwalu) Świateł, które w tym roku wypada właśnie na 14 listopada. Z tej oto okazji przygotowałam dla Was, moi drodzy Czytelnicy i Obserwatorzy, specjalny wpis. Chciałabym przybliżyć Wam w nim nieco bardziej, na czym polega to święto. Każdy fan Bollywood mniej więcej kojarzy, co to w ogóle jest za święto. Moim celem jednak było zebranie tutaj podstawowych informacji o Diwali, aby Ci, którzy jeszcze go nie znają, mogli zaczerpnąć wiedzy, a te osoby, które już wiedzą, czym jest Diwali, uporządkowali swoją wiedzę. Dodatkowo temat ten połączę z filmami Bollywood, w których Diwali, tak jak i inne święta, obchodzone są przez filmowych bohaterów. Zapraszam do czytania!

Podstawowe informacje o Diwali

Diwali (w niektórych stanach Indii nazywane dipawali) to jedno z najważniejszych świąt hinduistycznych, zwane inaczej Świętem Świateł. Obchodzone jest głównie w północnej części Indii przez kilka dni w roku, na przełomie października i listopada. Jest to święto ruchome, a jego dokładną datę wyznacza się w oparciu o hinduistyczny kalendarz, gdzie miesiąc rozpoczyna się tuż po pełni księżyca. W 2020 Diwali przypada w pierwszej połowie listopada, od 12 do 16 listopada. Głównym motywem święta jest celebrowanie zwycięstwa dobra nad złem, opisanego w jednym z eposów – Ramajana.

Tradycyjne lampki oliwne, które są symbolem Diwali, nawiązują do bitwy księcia Ramy z demonem Rawaną. Zanim książę pokonał demona, ten wcześniej uprowadził mu ukochaną żonę Sitę. Sita, uważana za jedno z wcieleń Lakszmi, bogini szczęścia i dostatku, została przez Rawanę uwięziona na wyspie Cejlon. Po wygranej bitwie oddany lud, chcąc okazać swoją radość z powrotu małżonków do domu oraz pokonanie złego demona, oświetlał im drogę rzędami lamp oliwnych. Stąd też wzięła się nazwa święta, gdyż sanskryckie słowo “dipawali” oznacza właśnie rząd lamp wypalonych z gliny.

Diwali to jedno z najbardziej radosnych hinduistycznych świąt. Całe rodziny wówczas spotykają się ze sobą, spożywają świąteczne potrawy, bawią się, tańczą, czy wspólnie ozdabiają dom lampkami oliwnymi lub innymi światłami. Swoją radość Hindusi okazują również, ozdabiając wejścia do domów lub podłogi wewnątrz kolorowymi rangoli. Przy użyciu kolorowych proszków i piasku tworzą wielobarwne wzory, by jeszcze bardziej ubarwić to piękne święto. Diwali to również czas wielkich zakupów. To właśnie okres 5 dni świętowania Hindusi wybierają na zakup nowych ubrań, biżuterii, a nawet samochodów, czy domów. Głęboko wierzą to, że Diwali to najlepszy czas na zakupy.

Jak wyglądają obchody Diwali?

Obchody Diwali, jak już wiemy, nie trwają tylko jednego dnia. To aż 5 dni wypełnionych różnymi rytuałami, obrządkami, tradycjami i ogólnie świętowaniem. Każdy dzień ma swoją osobną nazwę i poświęcony jest zupełnie innym rzeczom.

Dzień 1 – Dhanteras

To dzień porządków i ogólnych przygotowań do świętowania Diwali. Hindusi wierzą, że zapewni im to przychylność bogów, którzy odwiedzą tylko te najczystsze domy. Pierwszego dnia świąt odbywają się również modlitwy do bogini Lakszmi, patronki kupców, biznesmenów i drobnych przedsiębiorców. Tego dnia niektóre osoby biorą rytualną kąpiel i nacierają się olejkami, by zmyć z siebie brud z całego roku i wejść w nowy rok z czystym, odświeżonym ciałem. Pierwszy dzień Diwali to też dobra okazja, by kupić bliskim prezenty.

Dzień 2 – Naraka Chaturdasi

Drugiego dnia w domach zapala się małe gliniane lampki, które mają powitać boginię Lakszmi. Dodatkowo domy ozdabia się innymi światełkami oraz kolorowymi wzorami – rangoli. Naraka Chaturdasi to również festiwal słodyczy, które przygotowywane są w naprawdę wielu formach. To chyba ulubiony dzień dla wszystkich łasuchów.

Dzień 3 – Lakshmi Puja

Trzeci dzień to kulminacja obchodów Diwali. Wówczas rodziny spotykają się na wspólnych modlitwach do bogini Lakszmi. Wieczorem puszczane są kolorowe fajerwerki i petardy. Z jednej strony po to, by witać boginię, z drugiej – by odpędzić wszelkie ciemne moce. W tym roku dzień ten wypada na 14 listopada.

Dzień 4 – Padwa

To dzień spotkań wśród grona rodziny i przyjaciół. Odwiedzają się oni nawzajem i obdarowują się prezentami. Wspólnie jedzą świąteczny posiłek, wspominają i ogólnie miło spędzają czas.

Dzień 5 – Bhai Duj

Ostatni dzień świętowali Diwali to Bhai Duj, czyli dzień, w którym świętuje się miłość braterską. Siostry zapraszają braci na obiad, a bracia obdarowują swoje siostry prezentami. Rodzeństwo modli się również o wzajemne szczęście i pomyślność.

Diwali a Bollywood

Okres świętowania Diwali to według wierzeń hindusów pomyślny czas na realizację wszelkich projektów. Dlatego też filmowcy z Bollywood tak chętnie ustalają premiery swoich filmów właśnie na moment, gdy przypada Diwali. Wiążą z nimi wielkie nadzieje, mocno podkreślają też w materiałach reklamowych, że “właśnie w to Diwali”, “już w to Diwali” widzowie będą mieli okazję obejrzeć ich nowy film. 😀 To również wtedy swoje premiery miało mnóstwo filmów Bollywood, m.in. Om Shanti Om, Fashion, Ra. One, Krrish 3, Jab Tak Hai Jaan, Happy New Year, Ae Dil Hai Mushkil i wiele innych. Zauważyłam też zależność, że bardzo często produkcje, które swoją premierę miały właśnie w Diwali, stawały się wielkimi hitami i zdobywały 1. miejsce w boxoffice’ach. To ważny okres w życiu wyznawców hinduizmu, więc i czemu nie miałby mieć wpływu na kino Bollywood.

Święto świateł w piosenkach Bollywood

Na sam koniec clue tego wpisu. Przygotowałam dla Was kilka piosenek Bollywood, których akcja dzieje się właśnie podczas Diwali. Gdzie widać w nich obchody Święta Świateł, rytuały, czy ogólnie radość z tego święta. Niestety, o dziwo, nie ma ich za wiele, ale te, które znalazłam są naprawdę piękne. Święto to raczej częściej jest po prostu tłem wydarzeń w filmie lub widzimy, jak po prostu bohaterowie je obchodzą. Niestety nie zawsze połączone jest to z osobnymi piosenkami, jak to jest w przypadku np. Holi. Mimo to udało mi się znaleźć kilka tytułów, które znajdziecie poniżej.

1) Kabhi Khushi Kabhie Gham – Title Track

Nie ma chyba fana Bollywood, który nie znałaby tej piosenki i tej kluczowej sceny w filmie Czasem słońce, czasem deszcz! Moim zdaniem to piękniejsza piosenka, która przedstawiałaby obchody Diwali. Widać tu też tę tradycję wracania członków rodziny do domu, by wspólnie świętować Diwali.

2) Pairon Mein Bandhan Hai – Mohabbatein

Szczerze przyznam, że od zawsze nie miałam pojęcia, co świętują w tej piosence główni bohaterowie Mohabbatein. Nie wiem, jakoś mi to umykało podczas każdego seansu. Aż Google podczas szukania piosenek do tego wpisu w końcu odpowiedział na moje pytanie. Otóż moi drodzy, Diwali! A więc piosenka ta musiała znaleźć się w tym zestawieniu. Piękna, taneczna, zapadająca w pamięć. I faktycznie w tle są obchody Diwali, a mianowicie puszczanie lampek oliwnych na wodzie.

3) Happy Diwali – Home Delivery

Piękna, radosna i jakże pozytywna piosenka, która dosłownie życzy wszystkim szczęśliwego Diwali. Choć może nie widzimy tutaj dosłownie obchodów Diwali, tak jednak jego klimat jest wyczuwalny. Scena, jak i cała sala, ozdobione są światełkami, a goście zebrali się, by posłuchać dzieci, które wyśpiewują życzenia dla wszystkich obecnych. Niestety nie oglądałam filmu i nie znam kontekstu. Niemniej jednak nuta wpada szybko w ucho!

4) Aayi Hai Diwali – Aamdani Atthani Kharcha Rupaiyaa

I to są właśnie obchody Diwali, moi drodzy! Ta piosenka pięknie ukazuje klimat, jaki panuje podczas świętowania Diwali. Tę radość, tańce, fajerwerki, kolory – wszystko tutaj mamy. W dodatku przedstawiają nam to znani i lubiani aktorzy: Govinda, Juhi Chawla, Tabu, Chandrachur Singh, Johny Lever, Vinay Anand, Isha Koppikar i Ketki Dave. Polecam zapoznać się z tym utworem, kto jeszcze nie zna.

5) Dhiktana 2 – Hum Aapke Hain Koun

Piosenka ta pochodzi z kultowego filmu Hum Aapke Hain Koun. Nie jest ona cała poświęcona Diwali, ale mamy w niej kilka scen, w których cała rodzina wspólnie obchodzi Święto Świateł. Cieszą się oni nie tylko z Święta Świateł, ale także z nowo narodzonego członka rodziny, małego synka jednej z bohaterek. Radość, uśmiech, zabawa, taniec i fajerwerki – zobaczymy to wszystko w klipie do tej piosenki.

I to już koniec dzisiejszego świątecznego wpisu. Mam nadzieję, że wynieśliście z niego trochę wiedzy lub ją uporządkowaliście. Jeśli zauważyliście jakiś błąd z mojej strony, dajcie znać w komentarzach, a go poprawię. Bazowałam na artykułach znalezionych w sieci oraz na Wikipedii, więc wszystko jest możliwe. Sama też chciałam bardziej wgłębić się w temat Diwali, poznać jego specyfikę, genezę i sądzę, że mi się to udało. Na koniec nie pozostaje mi życzyć Wam nic innego, jak szczęśliwego Diwali, kochani!